WAAR MOET JE ALS VOICE-OVER AAN VOLDOEN?
Iedereen die hardop kan lezen en een leuke stem heeft kan voice-over of stemacteur worden, denken veel mensen.
Zelfs na het volgen van een opleiding of workshops beginnen daarom velen hoopvol aan een voice-overcarrière.
Maar net zoals in andere vrije beroepen zoals voetballen, fotografie, muziek of kunst geldt dat ook zelfs iemand met veel talent eerst 10.000 uur moet trainen voordat we kunnen spreken van een ambacht. Voordat iemand zichzelf professional kan noemen, is, net als ieder ander vrij beroep, werken met alleen je stem een 'vak' dat training, innovatie en investering vereist. Jezelf ontwikkelen en blijven ontwikkelen in je vakgebied, weten wat er speelt, weten wat jouw positie is binnen de markt, aan intervisie en supervisie doen, hoort daarbij.
Als voice professional is het noodzakelijk dat je kennis en ervaring hebt van:
-
ZINGEN
-
ACTEREN
-
LOGOPEDIE
-
PERFORMANCE
-
GRAMMATICA
-
BEGRIJPEND LEZEN
-
STUDIO- EN AUDIOTECHNIEK
-
ONDERNEMEN
-
JEZELF (BEWUSTZIJN)
In het verleden werd ons werk alleen gedaan door vocalisten, acteurs, dj's en presentatoren. Op enkele autodidacten na hebben de meeste voice-overs met een carrière vóór het tijdperk van de Home-studio's een gedegen opleiding gehad in de technieken die hiervoor nodig zijn:
-
PROFESSIONELE ADEMHALING
-
ADEMSTEUNBEHEERSING
-
RESONANTIE
-
KLEINMECHANISME
-
ARTICULATIE
-
UITSPRAAK
-
TEKSTINTERPRETATIE
-
PRIMA VISTA LEESVAARDIGHEID
-
TIMING EN MELODIE
-
DYNAMIEK
-
ACTEERVAARDIGHEID
-
ZANGVAARDIGHEID
-
PRESENTATIE
Omdat sinds de opkomst van voice-overopleidingen voice-overs vanuit hele andere beroepen werkzaam zijn die nooit iets met bovenstaande skills hebben hoeven doen, is het technische niveau van de gemiddelde voice-over het afgelopen decennium behoorlijk gedaald. Omdat gebrek aan vakkennis het criterium is geworden, weten klanten niet goed meer wie nu de professional is en wie niet. Wat in de huidige markt betekent dat je meer bereikt met zakelijk talent en een goede ondernemersgeest dan met een mooie stem en een uitmuntende leesstijl.
Toch blijkt wel dat de voice-overs die zich na zo'n beperkte basistraining niet doorontwikkelen, uiteindelijk weinig tot geen werk krijgen.
Het grootste probleem in deze tijd is: Hoe ontwikkel je je, als je altijd alleen vanuit je homestudio werkt maar nooit een regieaanwijzing krijgt? Hoe kan je ooit iets anders uitproberen dan hetzelfde op technische gebrek gefundeerde aangeleerde kunstje? Als goed worden in je vak betekent dat je je altijd moet blijven ontwikkelen, wat doe jij dan om jezelf te ontwikkelen?
De twee grootste verschillen tussen amateurs en professionals zijn:
1. Een amateur scheidt geen hoofd van bijzaak in een tekst en legt te pas en te onpas overal accenten op. Hierdoor ontstaat een opleesdreun of voice-overtoontje.
2. Een amateur kan zichzelf geen regieaanwijzingen geven, is ook niet regisseerbaar door anderen of voelt zich zelfs door regieaanwijzingen persoonlijk bekritiseerd.
Als dit laatste het geval is, als je lijdt aan onzekerheid of blokkades die je in het spreken op wat voor manier ook tegenhouden, is THERAPIE of PERSOONLIJKE ONTWIKKELING hoogst noodzakelijk.
Ook hier geldt dat het beroep van vocalist of acteur met zich meebrengt, dat als je in een intensief professioneel leertraject bent op dit vakgebied, je je zelf altijd tegenkomt, hetgeen al een therapeutisch proces op zichzelf is.
Voice Professionals zonder deze achtergrond hebben hierdoor niet alleen een gebrek aan technische souplesse, maar ook een achterstand op het gebied van zelfinzicht en hebben daardoor een veel beperkter oeuvre ter beschikking.
Als stem laat je altijd alles van jezelf horen, of je je dit nu bewust bent of niet. Ieder geluid dat jij op de luisteraar afstuurt, creëert een onbewuste reactie in de luisteraar. Als professional dien je in staat te zijn controle te hebben over hoe jouw boodschap wordt ontvangen. Jij bepaalt hoe de luisteraar zal reageren, je wilt niet dat de luisteraar onbewust op jouw blokkades reageert door geririteerd te raken door iets in jouw stem en zo de tekst niet meer kan horen.
Toch gebeurt dit heel vaak! Luister zelf maar naar hoe je naar een boodschap luistert. Als de stem je in negatieve zin opvalt, is de inhoud van de boodschap verloren gegaan.
Juist omdat techniek er nu minder toe lijkt te doen, is het extra belangrijk om zelfbewustzijn te ontwikkelen zodat je weet wie je bent, wat je zegt en tegen wie. Dat is eigenlijk het enige waar het om draait. De crux is wel dat dit veel makkelijker gaat als je technisch onderlegd bent. Pas dan weet je wat je doet en kan doen. Vergelijk het met pianospelen, schilderen of voetballen. Iedereen kan het in principe, maar je bent pas echt een professional als je weet waar je vak uit bestaat en bereid bent ook in deze ontwikkeling te investeren.
VOICE AND VISION heeft het over drie soorten stemmen als alternatief voor de achterhaalde titels 'A en B stemmen'.
A stemmen zijn een beperkt aantal mensen in Nederland (hooguit 50) die alles kunnen met hun stem en overal voor worden ingezet en met B stemmen worden de stemmen bedoeld die één genre beheersen of die alles eigenlijk altijd een beetje op dezelfde manier doen. (van de 700 op fora staande stemmen in Nederland de rest.)
Er zijn heel veel stemmen die heel leuk een tekst kunnen overbrengen. Die noemen we professionals.
De stemmen die daarbij ook echt inhoud aan een tekst kunnen geven op welke manier dan ook noemen we masters.
Degenen die ons vak nog aan het leren zijn noemen we de trainees.